(ŁOBEZ) Łobeska krochmalnia jest jednym z pięciu największych tego typu zakładów w Polsce. Kolejny raz jednak zawisły nad nią czarne chmury. Tym razem ze względu na... ziemię.
Obok głównego produktu, tj. skrobi, w zakładzie otrzymuje się jako produkt odpadkowy wycierkę, którą stanowi miazga ziemniaczana oraz woda sokowa, czyli rozcieńczony wodą sok komórkowy ziemniaka, zawierająca rozpuszczalne substancje nieskrobiowe (w tym w dużej ilości białkowe) oddzielone od skrobi.
Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej krochmalnia postanowiła zagospodarować ścieki z przetwórstwa ziemniaków, czyli rozcieńczony wodą sok komórkowy z ziemniaka. Wydzierżawiono więc od Agencji Nieruchomości Rolnych około 400 ha ziemi w Worowie i tam poprowadzonymi rurami za kwotę ponad 200 tys. zł zaczęto deszczować pola wodą sokową.
- W sierpniu 2002 roku przejęliśmy po dzierżawcy około 400 hektarów byłego pegeeru w Worowie - rozpoczyna opisywanie sytuacji krochmalni prezes Leszek Kaczmarek (na zdjęciu). - Zapłaciliśmy około 200 tys. zł różnych zobowiązań po poprzednim dzierżawcy. Jego już nie ma w Polsce. Weszliśmy w kontakt z mieszkańcami Worowa. Dzierżawimy grunty sześciu rolnikom. Grunty były niesamowicie zachwaszczone. Ci ludzie przez dwa lata walczyli z chwastami. My to finansowaliśmy w środki chemiczne itd. i zaczęli uprawiać i uprawiają do dzisiaj za zgodą Agencji Nieruchomości Rolnej. Ze starostwa otrzymaliśmy pozwolenie na zrzut odcieków poprodukcyjnych na te tereny. Nakładem 3 milionów złotych poprowadziliśmy wodociągi na pola w Worowie, mamy swoje deszczownie i w okresie jesiennym PEKUM deszczuje ściekami. Nazywa się to rolnicze wykorzystanie ścieków. I taka jest ogólna tendencja europejska do wykorzystania ścieków z krochmalni, które są bogatym nawozem w trzy podstawowe pierwiastki. Mieszkańcy Worowa poddzierżawiają od nas, biorą dopłaty unijne. My co dwa trzy lata kupujemy wapno, w ubiegłym roku kupiliśmy tysiąc ton, aby nie zakwasić ziemi. Wykonujemy wszystkie analizy na bieżąco. Myślę, że wioska Worowo odżyła przy nas i że współpracujemy w symbiozie. Pomogliśmy też odnowić kościołek, zapraszają nas do świetlicy na Wigilię lub przy okazji innych uroczystości, nigdy nie idziemy z pustymi rękami i jest fajnie.
Od siedmiu lat staramy się, jako firma, aby to kupić, aby być właścicielem i gospodarzem z prawdziwego zdarzenia. Umowa poddzierżawy z rolnikami kończy się w tym roku, a umowa dzierżawy z ANR kończy się w 2014 roku. Od siedmiu lat piszę, apeluję, chodzę na spotkania itd. Ponieśliśmy tam cały szereg remontów, napraw na nasz koszt, bo tam się waliło. Robimy to, bo jest nam to potrzebne. Boję się 2014 roku, wobec faktu, że ANR w Szczecinie w ogóle nie reaguje na moje pisma, nie odpowiada. W ubiegłym roku z Michałem Karłowskim z PSL-u zacząłem działać. Napisałem pismo do pana ministra Sawickiego z prośbą. Jest to nasze być albo nie być. Mamy kontrakty z 300 plantatorami, dwustu pracowników w zakładzie. Od maja ubiegłego roku pan Michał Karłowski dzielnie mi pomagał, również, gdy bywał w ministerstwie. W lutym tego roku otrzymałem odpowiedź z ANR z Warszawy. Odpisali, że ANR w Szczecinie nie mogła zająć stanowiska, ponieważ odnośnie możliwości nabycia tej ziemi negatywnie wypowiadała się Zachodniopomorska Izba Rolnicza. Teraz prezesem Izby jest pan Sierpiński, który kiedyś był plantatorem, był również w zarządzie spółki, gdy byliśmy jednoosobową spółką skarbu państwa. Porozmawiałem z prezesem i przedstawiłem sytuację. W maju - czerwcu było spotkanie łobeskiej Izby Rolniczej, przyjechał dyrektor ANR Adam Poniewski. Wystąpiłem z błagalną prośbą, bo to jest być albo nie być dla zakładu. Około dwóch miesięcy temu pan Sierpiński napisał pismo do dyrektora ANR, że Zachodniopomorska Izba Rolnicza wnioskuje, żeby przedłużyć umowę dzierżawy o 15 lat. Od tego czasu jest cisza. Czasem dzwonię i otrzymuję odpowiedź, że nic się nie dzieje, bo takich długich umów nie można poddzierżawiać, temat jest bardzo trudny. Zakład nie może się rozwijać, bo być może za dwa lata tego zakładu nie będzie, jeżeli nie będzie pozwolenia na zrzut ścieków. Kopię pisma wysłałem do pana burmistrza i do pana starosty. Na razie z miastem łączy mnie tylko to, że ponad pół miliona rocznie płacę podatku od nieruchomości i zakładem nikt się nie interesuje. Dyrektor Adam Poniewski wypomniał mi, że ja tej ziemi bezpośrednio nie uprawiam. No i co z tego? Ziemia jest pięknie uprawiona i ożyła wieś Worowo i jeśli po tym roku nie zostanie przedłużona umowa dla sześciu poddzierżawców, to być może zorganizuję uprawę ziemi, tylko z czego będą żyć rolnicy i z czego będzie żyć wieś? Jeśli nie będzie przedłużenia, to po 2014 roku trzeba będzie zakład zamknąć, bo co zrobić z odciekami? Od siedmiu lat walczę, piszę, teraz pozostało mi pisać do polityków szczecińskich, wojewody, premiera, bo co mi zostało?
Wydzierżawiłem zdegradowaną ziemię, zapłaciłem wszystkie zobowiązania, wszystkie należności za maszyny około 200-300 tys. zł. Dzierżawca poprzedni jest w Niemczech, zmienił nazwisko. Zacząłem go ścigać za pieniądze, ale zginął w tłumie i tyle. Wioska odżyła, firma funkcjonuje, uciekliśmy z zapachami z miasta, ścieki są rolniczo wykorzystane, bo uprawia się ziemię. My tę ziemię badamy, by jej nie zdegradować, jest płodozmian. Jest to normalnie funkcjonująca koegzystencja pomiędzy wsią a zakładem. Chcę tylko, aby istniał ten zakład, nic więcej – powiedział Leszek Kaczmarek, prezes Przedsiębiorstwa Przemysłu Ziemniaczanego NOWAMYL S.A. w Łobzie.
Nowamyl to nie tylko zapach podczas kampanii ziemniaczanej, ale przede wszystkim miejsce, w którym 300 plantatorów sprzedaje ziemniaki, utrzymując swoje gospodarstwa i rodziny, to również 200 mieszkańców gminy, którzy pracują w zakładzie. Krochmalnia to również tradycja już tego miasta. Apel prezesa skierowany jest właściwie do samorządowców, aby ci pomogli krochmalni przedłużyć dzierżawę ziemi, od której zależą losy zakładu i wszystkich ludzi z nim powiązanych. A powiązań jest dużo, bo niewiele jest osób w gminie, które nigdy nie pracowały w tym zakładzie, bądź których członkowie rodzin tam nie pracowali.
Kampania
Brak dzierżawy ziemi to właściwie jedyny kłopot zakładu. Już ubiegły rok był bardzo korzystny dla uprawy ziemniaków, albowiem krochmalnia przerobiła ich o 10 tysięcy ton więcej, niż było zaplanowane. Tradycyjnie już też w ciągu 14 dni zapłacono wszystkim rolnikom. Choć od tego roku nie ma już limitów produkcyjnych, zakład zakontraktował skup na poziomie wykonania roku ubiegłego, czyli prawie 70 tys. ton ziemniaków. Kampania ma się zacząć w pierwszych dniach września.
- Jesteśmy przygotowani, kończą się remonty, w magazynie są minimalne zapasy. Sprzedaż była bardzo interesująca, w tym roku sprzedaliśmy 3 tysiące ton skrobi więcej, niż w roku ubiegłym. 75 proc naszej produkcji trafia na eksport, są to wszystkie kraje świata i Unii Europejskiej. Jesteśmy dumni, że jest ona dobra jakościowo, bo sprzedajemy ją do Holandii, Francji, Niemiec, czyli potentatów skrobiowych. Przed nami jest nowa kampania, jesteśmy do niej przygotowani zarówno finansowo, jak i technicznie. Niewiele inwestujemy, bo jest niepewność jutra, jeśli chodzi o Worowo.
Potrzebujemy 80 ludzi na kampanię sezonową. Zapisało się 180 osób – co to znaczy brak pracy w Łobzie. Moi mistrzowie, kierownicy dobierają pracowników.
Już urywają się telefony, że kontrahenci chcą z nami zawierać kontrakty na skrobię. Na razie nie zawieramy ich, bo nie wiemy, jakie będą ceny. W ubiegłym roku skrobia kosztowała około 4 tys. zł za tonę, w tej chwili z trudem można sprzedać skrobię za 1800 zł za tonę. Taki jest rynek skrobii. Mamy nadzieję, że powinna być na poziomie około 2 tys. zł, bo trochę więcej też rolnikom płacimy za ziemniaki, niż w roku poprzednim. Ale o cenie zdecydują wielcy w Unii Europejskiej – Niemcy, Holendrzy. Mam nadzieję, że będzie to rok sprzyjający dla skrobii, słychać o klęsce kukurydzy w Ameryce, nieurodzaju pszenicy – jeżeli one będą drogie, to nasze też może będzie na poziomie opłacalności. Sytuacja jak na dzisiaj jest dobra, nie mamy kredytów, ludziom płacimy, uważam, jak na rynek łobeski, dosyć dobrze. Przez dwa lata płaciliśmy trzynastkę ludziom pod koniec roku, bo nas było stać. Od wielu lat płacimy „wczasy pod gruszą”, w tym roku płacimy podwójne wczasy pod gruszą, bo wynik finansowy był dobry za ubiegły rok i udało mi się przekonać radę nadzorczą, by na fundusz socjalny zostało przekazane dodatkowo 200 tys. zł. Ludzie dostali po około 1,5 tys. zł na tzw. wczasy pod gruszą. Oczywiście liczymy pieniądze, bo możemy liczyć tylko na siebie, bo wiadomo, że nie mamy subwencji. – dodał prezes L. Kaczmarek.
W ubiegłym roku zakład wyprodukował dla Izraela 400 ton skrobii koszernej, pakowaną w worki po 25 kg. Sam rabin nadzorował produkcję. Każdy worek był przez niego ostemplowany, bowiem była to skrobia z przeznaczeniem na paschę. Prócz tego 500 ton zakupili do celów spożywczych. MM
